سرلشکر رشید: ارتش دلیل شکست‌های اولیه جنگ نبود/ دچار غافلگیری راهبردی شدیم
به گزارش خبرگزاری ایسنا، سرلشکر غلامعلی رشید جانشین ستاد کل نیروهای مسلح که در گردهمایی سراسری فرماندهان دوران دفاع مقدس در برج میلاد با عنوان «غافله خورشید» سخن می‌گفت، افزود: گرامیداشت هفته دفاع مقدس، برگزاری سالگرد یک تجاوز نیست، بلکه برگزاری این هفته در حقیقت برگزاری یک همایش عظیم است که حماسه‌آفرینان آن مردم مقاوم، ارتش، سپاه، جهاد سازندگی و بسیج هستند که توانستند با عزم راسخ و توکل به خدا مقاومت کنند و شکست را به دشمن و صدام که به نیابت از استکبار جهانی با ایران می‌جنگید و به حامیان منطقه‌ای و جهانی صدام تحمیل کنند. بنابراین جنگ ما یک جنگ ملیتی و منطقه‌ای نبود و اهمیت هشت سال دفاع مقدس نیز این بود که آن زمان جهان دارای نظام دو قطبی غرب و شرق بود و در آستانه یک تغییر بزرگ قرار داشت. این دو ابرقدرت به حمایت از یک طرف جنگ که صدام بود به طور همزمان پرداختند تا نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را ساقط کنند. در حقیقت هشت سال دفاع مقدس یک جنگ جهانی استثنایی بود.
این فرمانده دوران دفاع مقدس با اشاره به دو جنگی که در دوران گذشته داشته است، نیز توضیح داد: هرگاه به مفهوم این جنگ‌ها که در گذشته برای ایران رقم خورده است می‌اندیشیم متأسفانه جز شکست، حقارت سیاسی و اجتماعی، پرداخت غرامت، از دست دادن سرزمین‌هایی به وسعت سه استان نداشته‌ایم. اگر فقیهی شیعی همچون کاشف‌الغطا که به شیخ جعفر معروف بود، رساله‌ای در باب جهاد نمی‌نوشت قطعا تمام ایران تصرف می‌شد. این رساله در دوران قاجار به نگارش درآمد. همچنین در سال ۱۳۲۰ ایران اشغال شد و وابستگی به بیگانگان، قحطی، فقر و فحشا گریبان ملت ایران را گرفت. رضاخان فقط در مقابل ایران قلدر بود و در برابر بیگانگان کاری نمی‌کرد. متأسفانه این پدر و پسر ۳۷ سال بر ایران سلطنت کردند و جز وابستگی چیزی را برای ایران به دست نیاورند. برخی از روشنفکران ما می‌نویسند که رضاخان نمی‌توانست در مقابل بیگانگان بایستد اما رزمندگان و فرماندهان ما در دوران دفاع مقدس خلاف این را ثابت کردند. مگر بیگانه شوروی و انگلیسی با هم تفاوت دارد که نتوان مقابل آن‌ها مقاومت کرد؟!
سرلشکر رشید خاطرنشان کرد: اگر این برگ از تاریخ ایران را بتوانیم به درستی تبیین و تشریح کنیم می‌تواند برای جوانان یک الگو شود تا در مقابل تهدیدات و چالش‌های دشمن ایستادگی کنند.
وی در بخش دیگر سخنان خود ضمن قدردانی از تلاش‌های سردار حسین دهقان وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح خاطرنشان کرد: ترکیب اعضای این گردهمایی بسیار مختلف است و همین یک خلاقیت محسوب می‌شود و خودش نیز حُسن سلیقه است، به همین دلیل جا دارد که به تبیین تعامل میان سطوح مختلف جنگ و هشت سال دفاع مقدس بپردازیم. عملیات، تاکتیک و استراتژیک سه سطح تعاملی در هر جنگی هستند. هرگاه این سه سطح با یکدیگر هماهنگی و تعامل داشتند پیروزی ما و شکست دشمن رقم خورد و هرگاه که میان آن‌ها گسست و اختلاف بود، لطمه خوردیم. سطوح جنگ در پیوستگی‌های نظامی، سیاسی و تاکتیکی خاص زمان جنگ نیست بلکه این سه سطح که نام بردم یک مساله پایدار است و هم اکنون نیز کشورهای منطقه مانند سوریه، لبنان و عراق که درگیر هستند باید به آن توجه داشته باشند. همه کشور‌ها باید از صف تا ستاد بین سطوح عملیات، تاکتیک و استراتژیک هماهنگی و انسجام کلی در ساختارهای خود داشته باشند تا دستاوردهای مهمی رقم بخورد.
جانشین ستاد کل نیروهای مسلح همچنین به تشریح سطح استراتژیک پرداخت و گفت: این سطح، سطح عالی جنگ در سطوح سیاسی است و هدف‌گذاری‌های کلان جنگ، تخصیص منابع و اهداف سیاسی را دنبال می‌کند و مسئولیت آن را فرماندهی کل قوا و فرماندهان سطوح بالا بر عهده دارند. متأسفانه در آغاز جنگ این سطح تشکیل نشد. اگرچه امام(ره) شورای عالی دفاع را که اکنون شورای امنیت ملی است در سال ۵۸ تشکیل دادند، اما بنی‌صدر به عنوان فرماندهی کل قوا به دنبال اجرایی کردن آن نبود و ۶ ماه اول سال ۵۹ فاقد سطح استراتژیک بودیم. برای همین گاهی ارتش را مورد سؤال قرار می‌دهند که در روزهای آغازین جنگ تحمیلی کجا بوده‌اند؟ این در حالی است که اکنون و در آن زمان هیچ یگان ارتشی و سپاهی حق جابجایی ندارد و نداشت مگر اینکه فرماندهی دستور آن را صادر کند. شکاف استراتژیک ایجاد واگرایی و گسست می‌کند و موجب چندگانگی بین نیرو‌ها می‌شود. پیش شرط پیروزی بر دشمن، انسجام سیاسی و نظامی در ساختار کشور و تعامل در همه سطوح است.
وی درباره سطح عملیات نیز بیان کرد: هدف‌گذاری، طراحی و حمایت‌ها در این سطح انجام می‌شود و در سال دوم جنگ که این سطوح تشکیل شد، شاهد این هستیم که عملیات‌های موفقی همچون طریق‌القدس، ثامن‌الائمه، فتح‌المبین و الی‌بیت‌المقدس با ایجاد قرارگاه مشترک کربلا انجام شدند. در سطح استراتژیک فرماندهان باید از تفکر راهبردی برخوردار باشند که از جمله آن‌ها باید از شهید صیاد شیرازی و محسن رضایی که در سطح عملیات بودند نیز باید نام برد. این دو فرمانده اگرچه از عناصر سطح عملیات هستند اما در جلسات شورای عالی دفاع نیز که جزو سطوح استراتژیک است، حضور داشتند.
وی درباره سطح تاکتیک نیز گفت: سرانگشتان نیروهای مسلح و جوهر نظامی جنگ همین سطح است و تأثیر راهبری بسیاری بر کل جنگ دارد.
این فرمانده دوران دفاع مقدس همچنین درباره غافلگیر شدن ایران در اوایل دوران دفاع مقدس گفت: این مساله جای مناقشه است که بگوییم ارتش ایران غافلگیر شد چرا که افرادی مانند امیر سید تراب ذاکری که افسر اطلاعاتی ارتش بود و دیگر یگان‌ها همچون ژاندارمری تحرکات دشمن را زیر نظر داشتند و آن را گزارش می‌کردند اما بنا به دلیل فقدان تعامل میان سه سطح نامبرده، ایران دچار غافلگیری راهبردی شد و بنا به همین دلیل ۱۵ الی ۲۰ هزار کیلومترمربع از خاک کشورمان تصرف شد. یادمان باشد تصمیم‌گیری برای مقابله با دشمن باید قبل از جنگ صورت بگیرد اما این تصمیم‌گیری‌ها قبل از جنگ انجام نشد.
سرلشکر رشید با اشاره شکل‌گیری دفاع مردمی در دوران جنگ تحمیلی گفت: علت شکل‌گیری این نوع دفاع در ایران اسلامی ریشه در مشروعیت نظام و انقلاب اسلامی و بینش دینی مردم دارد. چون مردم این جنگ را تجاوزگرانه به ایران احساس می‌کردند به مقابله با دشمن پرداختند که نقش محوری و وحدت‌آفرین آن وجود رهبری امام(ره) بود. تأکید می‌کنم در جنگ‌های احتمالی آینده هرگاه که ضرورت دفاع و جنگ از سوی مردم مورد پذیرش قرار بگیرد آن‌ها حضور خواهند داشت و همین مسئله پیروزی ما و شکست دشمن را رقم خواهد زد.
وی در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به بیان مباحث مرتبط با دوران جنگ تحمیلی گفت: وقایع هشت سال دفاع مقدس نباید تحت تأثیر اطلاعات جزئی جنگ باشد. اگرچه خاطرات و برگزاری مراسم‌ها برای پاسداشت آن دوران خوب است اما ممکن است باعث مناقشه باشد. نباید این روایت‌ها که بعضا از سوی سربازان حاضر در دوران جنگ تحمیلی بیان می‌شود سهم کلی ما را از جنگ شکل بدهد چرا که ممکن است به نقش سطوح کامل دفاعی و حتی رهبری آسیب برساند. راهبردهای جنگ آینده را می‌توان متأثر از هشت سال دفاع مقدس احصا و تبیین کنیم. بنابراین یگان‌های سپاه و ارتش باید مقاطع اولیه جنگ را بدون تکرار آنچه که در گذشته بوده است با نگاه سیستمی و درون‌گرا بیان کنند و به نقد خودشان بپردازند که در ابتدای آغاز جنگ چه اتفاقاتی افتاده است. به عنوان مثال اینکه چرا سپاه ظرف ۱۷ ماه ۶ فرمانده را تغییر داد یکی از همین موارد است، ارتش نیز باید همین کار‌ها را انجام بدهد.
نظر شما :