رئیس مرکز شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو: وزارت خارجه ایران حاضر به دفاع از الواح هخامنشی نشد
به گزارش خبرگزاری ایسنا، این جملات بخشی از سخنان «گیل استاین» است که در حال حاضر برای شرکت در همایش بین‌المللی باستان‌شناسان جوان در ایران است. او که خود و مرکز تحت مدیریتش را امانتدار الواح هخامنشی می‌نامد، دربارۀ سرنوشت پروندۀ مربوط به توقیف این الواح، در دادگاه فدرال آمریکا توضیح داد: وقتی الواح هخامنشی ایران توقیف شدند، مرکز شرق‌شناسی دو میلیون دلار هزینه کرد تا ایران در دادگاه آمریکا حاضر شود و از پروندۀ الواح خود دفاع کند؛ اما متأسفانه این اقدام در زمان مناسب از سوی ایران انجام نشد.
او ادامه داد: در سال ۲۰۰۵ دو بار به وزارت امور خارجۀ ایران نامه نوشته شد تا برای دفاع از الواح هخامنشی به آمریکا بیایند؛ اما آن‌ها در آن زمان، این کار را انجام ندادند و ایران در دادگاه حاضر نشد. در حالی که اگر ایران در همان جلسۀ نخست دادگاه حضور داشت، رأی دادگاه به نفع ایران می‌شد.
وی دربارۀ روند توقیف الواح هخامنشی در دادگاه آمریکا نیز اظهار کرد: چند سال پیش که حکومت ایران به دادگاه آمریکا پاسخ نداد و حاضر به حضور در دادگاه نشد، دانشگاه شیکاگو نخست دو وکیل گرفت تا بتواند از پروندۀ الواح هخامنشی ایرانی دفاع کند. پس از دو سال که ایران وکلایی را برای این پرونده گرفت، دیگر به وکلای مرکز شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو اجازۀ ورود داده نشد. به همین دلیل، اکنون مسوولان این مرکز فقط نظاره‌گر روند این پرونده هستند و اطلاعات را از وکلای ایرانی پرونده می‌گیرند.
وی تصریح کرد: سرنوشتی که اکنون الواح هخامنشی با آن روبه‌رو است، نتیجۀ تعلل وزارت امور خارجۀ ایران در زمان مقرر است. ما فقط نگهدارندۀ الواح بودیم، نه مالک و صاحب آن‌ها. البته حالا وزارت امور خارجه ایران متوجه شده است که اگر مرکز شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو در زمان مناسب دو وکیل خود را به دادگاه نمی‌فرستاد، در همان دور نخست دادگاه، الواح ایرانی از دست رفته بودند.
استاین در پاسخ به این پرسش که با توجه به تغییر رابطۀ ایران با غرب، چرا هنوز گره این پرونده باز نشده و نتیجه‌ای بهتر از «توقیف» دربارۀ این پرونده به دست نیامده است؟ اظهار کرد: بحث قوۀ قضاییه در آمریکا، از وزارت امور خارجه و دولت اوباما کاملا جدا است. این پرونده یک مورد قضایی است و باید مراحل قانونی خود را طی کند. بنابراین فکر نمی‌کنم خوب شدن روابط، در سرنوشت این پرونده تأثیرگذار باشد. برای مثال، سیستم قضایی آمریکا کاملا مستقل است؛ مدتی پیش، دو استاندار مهم آمریکا که از افراد مهم کشوری بودند، به دلیل انجام برخی اقدامات اشتباه، به زندان فرستاده شدند و سیستم قضایی به هیچ عنوان تحت تأثیر موارد سیاسی قرار نمی‌گیرد. وی تأکید کرد: با توجه به روند این پرونده، امیدواریم تا یک و نیم سال آینده، این قضیه به خوبی برطرف شود.
رئیس مرکز شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو در ادامه، دربارۀ مطالعه و بررسی الواح هخامنشی در این مرکز، توضیح داد: الواحی که مرکز شرق‌شناسی از ایران امانت گرفته است، اکنون در پروژۀ مستندنگاری هستند. دولت آمریکا دو میلیون دلار بودجه به این مرکز اختصاص داد تا دستگاهی با هدف مستندنگاری الواح هخامنشی خریده شود. اکنون این دستگاه خریده شده و کار مستندنگاری الواح هخامنشی توسط هیاتی شامل دانشمندان در حال انجام است. این دستگاه در مستندنگاری هر لوح، ۲۰ تا ۳۰ نقطۀ شیء را در آن واحد، اسکن و از آن‌ها عکس‌برداری می‌کند.
استاین همچنین دربارۀ زمان‌بندی پایان این پروژه نیز توضیح داد: کارشناسان هر روز در حال کار روی الواح هستند. حدود ۱۰ هزار لوح سالم در دست داریم که کار مستندنگاری هر کدام از آن‌ها تقریبا هشت ساعت در روز زمان می‌خواهد. وقتی خروجی به کامپیوتر داده می‌شود، مانند یک عکس سه‌بعدی از هر طرف می‌توان آن شیء را دید.
وی با تأکید بر اینکه نتایج خوبی از پژوهش‌های انجام‌شده در این زمینه تاکنون به دست آمده است، با اشاره به پایان کار مستندنگاری پنج هزار لوح از این تعداد، افزود: در حال شناختن موارد کشف شده در الواح بررسی‌شده هستیم. بر اساس این اطلاعات، افراد و ملت‌های مختلفی درگیر معاملات و مدیریت در تخت جمشید بودند و به اقصی نقاط خاورمیانه رفت‌و آمد داشتند. او اضافه کرد: پس از پایان مستندنگاری همۀ الواح، مدارکی که مستندنگاری می‌شوند، در معرض نمایش قرار می‌گیرند.
رئیس مرکز شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو در پاسخ به این پرسش که آیا قصد نمایش نتایج پژوهش‌های به دست آمده را دارید؟ گفت: با توجه به اینکه این الواح در توقیف دادگاه هستند و اکنون امکان نمایش آن‌ها را نداریم، فقط می‌توانیم این آثار را مستندنگاری کنیم.
وی همچنین دربارۀ لزوم ایجاد یک دیپلماسی فرهنگی در حوزۀ میراث فرهنگی در روابط ایران و آمریکا، اظهار کرد: در اقداماتی که در این چند روز انجام شد، تفاهم‌نامه‌هایی را امضا کردیم که رابطۀ آکادمیک دانشگاه‌های ایران، سازمان میراث فرهنگی و موسسۀ شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو را تحت تأثیر قرار می‌دهند. امیدوارم این اقدام برای آینده مطلوب باشد.
استاین همچنین در پاسخ به پرسشی دربارۀ دلیل سفر نکردنش به ایران در طول هشت سال گذشته، بیان کرد: حضور من در ایران پس از هشت سال، نتیجۀ دیپلماسی فرهنگی است. در طول هشت سال گذشته، گرفتن ویزا و آمدن به ایران تقریبا کاری غیرممکن بود، وگرنه من پیش از این هشت سال، در دولت آقای خاتمی، به ایران آمده بودم.
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که اهدای جام «شیردال» از سوی آمریکا به ایران را چطور ارزیابی می‌کنید، به خصوص در پی بحث‌هایی که مبنی بر اصالت نداشتن این شیء مطرح شد؟ گفت: اقدامی که دولت آمریکا در سفر رئیس‌جمهور ایران به نیویورک کرد و این جام را به رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری داد، یک عمل بسیار خوب بود. به عنوان یک آمریکایی بسیار خوشحالم که این اقدام باعث شد رابطه‌ای بهتر در سطح دنیا میان ایران و آمریکا برقرار شود.
نظر شما :