درخواست صدام از گورباچف برای وساطت در جنگ کویت

به گزارش بی بی سی، نیویورک تایمز اسناد مربوط به تلاش رهبر سابق عراق را از دانشگاه دفاع ملی آمریکا به دست آورده که همزمان با بیستمین سالگرد عملیات آزاد سازی کویت، برخی از اسناد مربوط به این جنگ را منتشر کرده است. این مدارک بخشی از ۲۳۰۰ ساعت مذاکرات ضبط شده و میلیون‌ها صفحه سند محرمانه‌ای است که پس از اشغال خاک عراق در جنگ سال 2003 به دست نیروهای آمریکایی افتاد. بر اساس این مدارک، صدام حسین طی نامه‌ای احساسی به میخائیل گورباچف نوشت: "ملت و ارتش ما گیج شده است،" اما هنگامی‌ که مسکو موفق به تغییر تصمیم واشنگتن نشد، در جلسه‌ای به اطرافیانش گفت که رهبر شوروی سابق "رذل" است و به عراق خیانت کرده است.

صدام حسین در ارزیابی اشتباهی از علایم موجود اطمینان داشت که اگر در مقابل هر چهار سرباز کشته شده عراقی، یک سرباز آمریکایی کشته شود، می‌تواند مانع از پیشروی ارتش آمریکا شود. این اسناد نشان می‌دهد که صدام حسین با به آتش کشیدن چاه‌های نفت کویت تنها توانست آمریکا را در حمله زمینی به کویت مصمم‌تر کند و آخرین تلاش‌های دیپلماتیک برای سازش را از بین ببرد.

نیویورک تایمز همچنین اسنادی را از کتابخانه ریاست جمهوری جورج بوش در دانشگاه تگزاس منتشر کرده که حاوی مکالمات تلفنی رهبران آمریکا و شوروی در آستانه تهاجم زمینی آمریکا به عراق است. این اسناد که همزمان با این کنفرانس از طبقه بندی محرمانه خارج شده نشان می‌دهد که میخائیل گورباچف با وجود تلاش‌های دیپلماتیکی که برای خروج عراق از کویت انجام داد، به هیچ وجه مایل نبود روابطش با دولت بوش آسیب ببیند.

عراق در اوت سال ۱۹۹۰ به کویت حمله کرد و پس از بی‌اعتنایی صدام حسین به قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد حاوی درخواست خارج کردن قوای خود از کویت، آمریکا و متحدانش در هفدهم ژانویه عملیات هوایی علیه نیروهای عراقی را آغاز کردند و آماده اجرای عملیات زمینی شدند. اسناد کتابخانه ریاست جمهوری در دانشگاه تگزاس حاکی از آن است که میخائیل گورباچف در ۲۱ فوریه ۱۹۹۱ با طارق عزیز در مسکو ملاقات کرد و چند ساعت بعد تلفنی به جورج بوش گفت که عراق موضع خود را "به طور جدی تغییر" داده است. وی گفت عراق حاضر است بدون هیچ پیش شرطی طی شش هفته از کویت خارج شود و مسکو اصرار کرده که این جدول زمانی باید به بیست و یک روز کاهش یابد.

آخرین تلاش های میخائیل گورباچف برای جلوگیری از بروز جنگ با به آتش کشیدن چاه‌های نفت کویت توسط صدام حسین به شکست انجامید. جورج بوش به رهبر شوروی سابق گفت که فرصتی برای به تعویق انداختن عملیات نظامی‌ باقی نمانده است، مگر آنکه عراق طی هفت روز کویت را تخلیه کند، به آن کشور غرامت بدهد و طرحی نیز برای بازرسی برنامه تسلیحات شیمیایی، میکروبی و اتمی‌ عراق تنظیم شود. گورباچف طی نامه‌ای به صدام حسین که توسط طارق عزیز به بغداد فرستاد به وی اطلاع داد که رئیس جمهور آمریکا پیشنهاد مسکو را نپذیرفته و حمله زمینی تنها در صورتی متوقف می‌شود که رئیس جمهور عراق بلافاصله بیانیه‌ای صادر و اعلام کند که طی ۹ تا ۱۰ روز آینده از کویت خارج می‌شود.

بر اساس متن گفت‌وگوهای رهبران عراق، صدام حسین تا آخرین لحظات گمان نمی‌کرد که آمریکا دست به حمله زمینی بزند و تصور می‌کرد که حتی اگر ایالات متحده وارد جنگ با ارتش عراق شود، تحمل تلفات این جنگ را نخواهد داشت و به زودی ترک مخاصمه خواهد کرد. در این مذاکرات، امید چندانی به کمک کشورهای همسایه دیده نمی‌شود. از جمله، یکی از دستیاران صدام حسین درباره احتمال حمایت ایران از عراق در جنگ با آمریکا سئوال می‌کند، اما صدام حسین می‌گوید: "مثل همه انقلاب‌های تازه، آنها (ایرانیان) هم زیاد حرف می‌زنند."