عابدی جعفری: بخش خصوصی در زمان جنگ رغبتی به حضور نداشت
تاریخ ایرانی: حسن عابدی جعفری، وزیر بازرگانی در دوران جنگ، جانشین حبیب الله عسگر اولادی در کابینه میر حسین موسوی شد. او با دفاع از عملکرد وزارت بازرگانی دولت موسوی در دوران جنگ معتقد است: دولت در آن زمان از تمام ظرفیت‌های بخش خصوصی استفاده کرده است و اگر دولت وارد هر بخش اقتصاد می‌شد به دلیل آن بود که بخش خصوصی رغبت حضور نداشت.
عابدی جعفری در گفت‌و‌گو با ویژه نامه رمز عبور 5 روزنامه ایران تحت عنوان "جمهوری اسلامی ایران و اقتصاد سیاسی" تاکید کرد: وقتی جنگ اتفاق افتاد شرایط به کلی تغییر کرد. قبل از جنگ تحریم وجود داشت اما وقوع جنگ تحریم‌‌ها را بشدت افزایش داد.با شروع جنگ از شوروی گرفته تا چین و آمریکا و فلان کشور که تفاوت عمده دیدگاه داشتند در یک صف مقابل ایران قرار گرفتند.
وی افزود: این موضوع باعث شد شرایط کشور به کلی تغییر کند و اتخاذ استراتژی بقا باعث شد مراکزی که تا آن موقع قرار بود حجم کمی واردات انجام دهند برای تامین نیازهای کشور به صورت گسترده‌ای در واردات فعال شوند و شرایط به آنجا رسید که این مراکز خودشان به یک پای اصلی واردات تبدیل شدند.
وزیر اسبق بازرگانی خاطر نشان کرد: در مورد اینکه راه اندازی این مراکز لازم بود یا نه من با قاطعیت می‌گویم که بله لازم بود. راه اندازی این مراکز به تغییر ساختار اقتصاد کشور کمک می کرد و اگر ادامه پیدا می‌کرد قرار بود به تدریج حضور مراکز کم شده و به بازاریان و فعالان بخش خصوصی واگذار شود اما بحث جنگ تمام این برنامه‌‌ها را تغییر داد. به ناچار نقش دولت در اقتصاد را افزایش داد.
وی ادامه داد: به طور مثال سپاه به نوعی وابسته به دولت بود. ارتش وابسته به دولت بود. در این شرایط می‌توانیم بگوییم دولت نباید در جنگ دخالت می کرد؟ اگر دولت دخالت نمی‌کرد چه کسی می‌خواست بجنگد؟ درست است که بدنه جنگ بسیج و مردم بودند و در صحنه جنگ و پشت صحنه حضور داشتند اما اگر دولت به معنای سپاه و ارتش و نیروهای چندگانه جنگ را هدایت نمی کرد نتیجه چه از آب در می آمد؟
عابدی جعفری تصریح کرد: در اقتصاد کشور هم در دوران جنگ همین گونه بود. یعنی بدنه بازرگانی را خود کسبه و بخش خصوصی و اصناف تشکیل می‌دادند. در مورد صادرات هم کسی مشکل نداشت و همه تلاش می‌کردند تقویت شود.در مورد واردات به دلیل جنگ اولویت بندی ایجاد شد. مثلا یکی از اولویت‌ها این بود که لاستیک کامیون وارد کنیم. چرا که کامیون‌ها از بخش خدمات کشوری به بخش خدمات جنگ منتقل شده بودند.
وی در پاسخ به این سوال که می گویند یکی از دلایلی که باعث فساد در مراکز تامین و توزیع می‌شد، این بود که دنبال سود نبودند و اقلام را بدست تجار می‌دادند و این تجار اقلام را با سود کلان در بازار می‌فروختند گفت: این نهایت بی‌انصافی است.هر کس چنین تحلیلی ارائه می‌دهد نا‌آگاه است.
وی خاطر‌نشان کرد: دوران 8 سال جنگ تحمیلی پاکیزه ترین دوران از نظر ابتلائات اجتماعی بود. ابتلائات اجتماعی مثل خودکشی، خودفروشی و ... آمار این مسایل در 8 سال جنگ تحمیلی هم در مقایسه با شرایط مشابه در کشورهای دیگر و هم در مقایسه با دوران پس از جنگ در کشور ما بسیار کمتر بود. شما تصور کنید مراکز تامین و توزیع کالا که اتفاقا در زمان جنگ نقش بسیار مهم و تعیین کننده‌ای داشتند راه اندازی نمی‌شدند. اگر این مراکز نبودند چه باید می‌کردیم.
وی در پاسخ به این سوال که مخالفان سیاست‌های بازرگانی دولت در بازار طیف مشخصی را تشکیل می‌دادند یا پراکنده بودند، گفت: بازار از گذشته تشکل پیدا کرده بود بخصوص از زمان رضاخان که با بازار برخورد کرد بازاریان متشکل شدند. محور اصلی این مجموعه انجمن اسلامی بازار بود.پشتوانه انجمن اسلامی بازار موتلفه بود. من یک مرتبه خدمت امام بودم و ایشان گفتند، کاری نکنید مذاق تلخ مردم نسبت به دولت‌ها دوباره برگردد.یعنی انقلاب اسلامی آمده بود که نسبت مردم با دولت را که قبل از انقلاب از جنس تقابل بود مثلا بچه‌هایشان از خدمت فرار می کردند، مالیات نمی دادند و بسیاری دیگر از اقدامات را به تعامل و اعتماد تبدیل کند. اما در برخی جاها بعد از انقلاب این ذهنیت همچنان باقی مانده بود که دولت، دولت است و مردم، مردم به همین خاطر وقتی احساس می‌کردند گوشه سیاست‌های دولت دامن بازار را می‌گیرد بلافاصله واکنش نشان می‌دادند و می‌گفتند رضا شاه هم نتوانست سقف بازار را پایین بیاورد که شما بتوانید.
نظر شما :